Z dniem 1 czerwca 2025 roku weszła w życie większość przepisów w ramach tzw. pakietu ustaw imigracyjnych, na który składają się następujące akty prawne:
- Ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
- Ustawa z dnia 4 kwietnia 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej
- Ustawa z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw
Warto wskazać, jakie wiążą się z tym konsekwencje w kontekście powierzania pracy obywatelom Ukrainy.
Zatrudnienie obywateli Ukrainy – legalny pobyt warunkiem wykonywania legalnej pracy
Tytułem przypomnienia warto wskazać, że Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (tzw. specustawa ukraińska) legalizuje pobyt w Polsce wszystkich tych obywateli Ukrainy (a w określonych przypadkach – także obywateli niektórych innych krajów), którzy schronili się w Polsce po 24 lutego 2022 r. Uregulowana została w niej również sytuacja tych obywateli Ukrainy, którzy przyjechali do Polski wcześniej i przebywali w naszym kraju legalnie w dniu wybuchu wojny. Jest to istotna kwestia nie tylko dla samych obywateli Ukrainy, ale także dla zatrudniających ich pracodawców, jako że bez podstawy legalnego pobytu nie ma możliwości legalnego świadczenia pracy w Polsce przez cudzoziemca.
Wedle opisanego w specustawie ukraińskiej stanu prawnego, wszystkie tytuły pobytowe obywateli Ukrainy (np. nadany numer PESEL ze statusem „UKR”, wiza krajowa, wiza Schengen, zezwolenie na pobyt oraz ruch bezwizowy) uległy przedłużeniu do dnia 30 września 2025 r. Jednoczenie od 1 kwietnia 2023 r. obywatelom Ukrainy posiadającym nadany numer PESEL ze statusem „UKR” umożliwiono ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, co jest zasadniczo rekomendowaną praktyką w celu zabezpieczenia ich legalnego pobytu w Polsce długookresowo.
Z art. 3 ust. 3 wspomnianej Ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy… wynika co prawda, że począwszy od 1 czerwca 2025 r. nie będzie możliwe legalne powierzenie pracy cudzoziemcowi w przypadku, gdy podstawą jego legalnego pobytu jest:
- wiza krajowa (kody numeryczne celów wydania wizy na naklejce wizowej: 01, 02, 11, 14, 22, 25 – nie dotyczy posiadaczy Karty Polaka)
- wiza wydana w celem tranzytu, w tym: tranzytu lotnicznego
- wiza krótkoterminowa Schengen, wydana w dowolnym celu
- ruch bezwizowy (o ile cudzoziemiec jest obywatelem Państwa, które figuruje w planowanym wykazie państw, których obywatele posiadający zezwolenie na pracę nie są uprawnieni do wykonywania pracy w czasie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach ruchu bezwizowego)
jednakże przepis powyższy dotyczy jedynie sytuacji, gdy cudzoziemiec (w tym: obywatel Ukrainy) wykonuje pracę na podstawie wydanego przez wojewodę zezwolenia na pracę lub zarejestrowanego w urzędzie pracy oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. Wymienione powyżej tytuły pobytowe nie wykluczają więc świadczenia legalnej pracy przez legitymujących się nimi obywateli Ukrainy, w przypadku gdy legalną podstawą wykonywania przez nich pracy jest Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy (a jest to przeważająca większość przypadków).
Zatrudnienie obywateli Ukrainy – legalna praca na podstawie wysłanego „Powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy”
Wspomniany pakiet trzech ustaw imigracyjnych nie zmienia niczego w kontekście zasad funkcjonowania najdogodniejszej, najszybszej i zwolnionej z opłat skarbowych „ścieżki” legalizacji pracy dedykowanej obywatelom Ukrainy. W dalszym ciągu podstawową formą zalegalizowania pracy obywatela Ukrainy w Polsce pozostaje Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy wysyłane przez pracodawcę z siedzibą w Polsce do właściwego urzędu pracy. Odbywa się to poprzez dedykowany system teleinformatyczny praca.gov.pl w terminie 7 dni od dnia powierzenia cudzoziemcowi zatrudnienia. Dotyczy to obu grup beneficjentów specustawy ukraińskiej („uchodźcy wojenni” oraz obywatele Ukrainy przebywający w Polsce jeszcze przed wybuchem wojny). Nie ma więc konieczności występowania przez pracodawcę do właściwego wojewody o uzyskanie dla obywatela Ukrainy zezwolenia na pracę lub rejestracji w urzędzie pracy oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Warto pamiętać, że ostatnia nowelizacja specustawy ukraińskiej doprecyzowała okoliczności, w których istnieje obowiązek wysłania kolejnego Powiadomienia przez pracodawcę dla tego samego cudzoziemca w terminie 7 dni. Mowa o sytuacji, gdy:
- zmienił się rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy, lub
- zmieniło się stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy, lub
- zmniejszono wymiar czasu pracy lub liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu określony w poprzednim Powiadomieniu, lub
- obniżono miesięczną lub godzinową stawkę wynagrodzenia określoną w poprzednim Powiadomieniu.
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego działu Global Mobility & HR są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc. Legalizujemy pobyt i pracę cudzoziemców, oferujemy wsparcie prawne działów HR.