Wiza do Polski – co należy wiedzieć?

W celu legalnego wjazdu i pobytu w Polsce cudzoziemca legitymującego się obywatelstwem jednego z tzw. krajów trzecich (tj. spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii) najczęściej wymagana jest uprzedniego wiza do Polski. Zasada ta nie dotyczy obywateli krajów, z którymi Polska zawarła dwustronną umowę w sprawie zniesienia obowiązku wizowego i/lub krajów figurujących w specjalnym wykazie Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Co do zasady, o wizę do Polski cudzoziemiec winien ubiegać się w polskim konsulacie zlokalizowanym w swoim macierzystym kraju, a w przypadku gdy na terenie tego kraju polskiego konsulatu nie ma – w placówce dyplomatycznej zlokalizowanej w najbliższym kraju sąsiednim. Mogą tu jednak obowiązywać wyjątki odnośnie wspomnianej „regionalizacji”, zwłaszcza w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Rodzaje wiz do Polski

Wyróżnić można trzy rodzaje wiz:

1. krótkoterminowa (oznaczona symbolem ’C’) – tzw. wiza Schengen
2. długoterminowa (oznaczoną symbolem ‘D’) – tzw. wiza krajowa
3. tranzytowa wiza lotniskowa (oznaczoną symbolem ‘A’)

Wykaz oznaczeń numerycznych i odpowiadających im celów wydania wiz Schengen oraz wiz krajowych zawarto w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wiz dla cudzoziemców (Dz. U. 2023, poz. 2449).

Wiza do Polski – wiza Schengen

O ten rodzaj wizy cudzoziemiec może się ubiegać, gdy zachodzą następujące okoliczności:

• jego jedynym krajem docelowym w strefie Schengen jest Polska
• cudzoziemiec zamierza odwiedzić więcej niż jedno państwo strefy Schengen, ale Polska to główne miejsce jego wizyty
• cudzoziemiec nie jest w stanie określić, które z państw strefy Schengen będzie głównym celem jego podróży, ale granicę tej strefy po raz pierwszy zamierza przekroczyć w Polsce

Dodatkowy warunek stanowi wymóg, aby planowany okres pobytu nie przekroczył 90 dni w każdym 180-dniowym okresie (tak zwane „dni Schengen”). Pomocne narzędzie stanowi tu – dostępny na stronie internetowej Komisji Europejskiej – specjalny „kalkulator” pozwalający obliczyć okres, w jakim cudzoziemiec może przebywać w strefie Schengen, z uwzględnieniem stopniowego „zużycia” dostępnego limitu „dni Schengen” według stanu na dany dzień.

Ważne:

• Choć każdorazowo obowiązuje opisana powyżej zasada limitu „dni Schengen”, wiza typu C zawiera także swój okres ważności (przedział dat „od-do”), wskazaną liczbę dozwolonych wjazdów (oznaczenie „MULT” wskazuje na możliwość wjazdów wielokrotnych) oraz przyznany limit dni dozwolonego pobytu (w niektórych przypadkach wynoszący mniej, niż 90 dni). Wszystko to wymaga daleko idącej ostrożności w kontekście planowanej przez cudzoziemca długości jego pobytu w strefie Schengen.
• W określonych przypadkach wiza Schengen (z oznaczeniem ‘LTV’) wydawana jest wyłącznie w celu wjazdu i pobytu na terenie tylko wybranych krajów strefy Schengen.

Chcąc zalegalizować swój pobyt w Polsce na dłużej, cudzoziemiec posiadający wizę Schengen winien:

• wystąpić do właściwego konsula o przyznanie mu wizy krajowej; będzie się to jednak najpewniej wiązało się z koniecznością wyjazdu z Polski i bliżej nieokreślonym czasem oczekiwania na przyznanie wspomnianej wizy, lub
• wystąpić do wojewody właściwego dla miejsca swojego zamieszkania w Polsce z wnioskiem o przedłużenie wizy Schengen (przedłużony okres nie przekroczy jednak zwyczajowego dla tej wizy limitu dni 90/180); należy jednak pamiętać, że przedłużenie wizy Schengen będzie możliwe jedynie wówczas, gdy zdarzenia, które są przyczyną ubiegania się o jej przedłużenie, wystąpiły niezależnie od cudzoziemca i nie były możliwe do przewidzenia w dniu składania pierwotnego wniosku o wydanie wizy, lub
• wystąpić do wojewody właściwego dla miejsca swojego zamieszkania w Polsce z wnioskiem o udzielenie mu zezwolenia na pobyt z uwagi na główny cel, jaki przyświeca jego obecności w Polsce (np. praca, studia, pobyt z członkiem rodziny); pamiętać jednak należy, że w toku postępowania administracyjnego w sprawie udzielenia zezwolenia – gdy limit „dni Schengen” zostanie już wyczerpany – pobyt cudzoziemca w Polsce do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia stanie się ostateczna będzie co prawda legalny, jednak mobilność cudzoziemca będzie mocno ograniczona; ewentualny wyjazd z Polski i chęć ponownego powrotu będzie wiązała się z koniecznością uzyskania przez niego nowej wizy (Schengen lub krajowej).

W świetle powyższego, w przypadku gdy cudzoziemiec zamierza przyjechać do Polski i pozostać tu na okres przekraczający 90 dni, uzyskanie wizy Schengen jako pierwszej, będzie się wiązało z pewnymi ograniczeniami.

Wiza do Polski – wiza krajowa

O wizę tę cudzoziemiec powinien aplikować wówczas, gdy zamierza wjechać do Polski i przebywać na jej terenie przez okres przekraczający 90 dni. Wiza ta przyznawana jest na maksymalny okres 1 roku – decyzję w tym zakresie podejmuje każdorazowo konsul, biorąc pod uwagę m.in. okres, na jaki opiewa przedłożone przez cudzoziemca w toku aplikacji wizowej podróżne ubezpieczenie medyczne oraz – w przypadku ubiegania się o wizę w celu wykonywania pracy – okres, na jaki polski pracodawca zamierza powierzyć cudzoziemcowi pracę.

Ważne:

• Wiza krajowa zawiera okres ważności (przedział dat „od-do”), wskazaną liczbę dozwolonych wjazdów (oznaczenie „MULT” wskazuje na możliwość wjazdów wielokrotnych) oraz przyznany limit dni dozwolonego pobytu (maksymalnie 365, ale nie jest to regułą). Wszystko to wymaga daleko idącej ostrożności w kontekście planowanej przez cudzoziemca długości jego pobytu w Polsce.
• Wiza krajowa – w okresie jej ważności i w ramach przyznanych „limitów” opisanych powyżej – umożliwia cudzoziemcowi nie tylko legalny wjazd i pobyt w Polsce, ale także swobodne przemieszczanie się między krajami strefy Schengen przez okres nieprzekraczający 90 dni w każdym 180-dniowym okresie, pod warunkiem posiadania ważnego dokumentu podróży (paszportu) oraz spełniania pozostałych warunków wjazdu określonych w art. 6 ust 1 pkt c, d i e Kodeksu granicznego Schengen.

Przed upływem ważności wizy krajowej cudzoziemiec – chcąc zalegalizować swój dalszy pobyt w Polsce – winien podjąć ku temu odpowiednie kroki. Dostępne są tu następujące opcje:

• wystąpienie do wojewody właściwego dla miejsca zamieszkania cudzoziemca w Polsce z wnioskiem o udzielenie mu zezwolenia na pobyt z uwagi na główny cel, jaki przyświeca jego obecności w Polsce (np. praca, studia, pobyt z członkiem rodziny) – rozwiązanie rekomendowane, lub
• wystąpienie do wojewody właściwego dla miejsca zamieszkania cudzoziemca w Polsce z wnioskiem o przedłużenie wizy krajowej (opcja możliwa tylko jednorazowo, zaś okres pobytu na podstawie przedłużonej wizy krajowej nie przekroczy okresu przewidzianego dla wizy krajowej, tj. 1 roku). Należy jednak pamiętać, że przedłużenie to będzie możliwe jedynie wówczas, gdy zdarzenia, które są przyczyną ubiegania się o przedłużenie wizy, wystąpiły niezależnie od cudzoziemca i nie były możliwe do przewidzenia w dniu składania pierwotnego wniosku o wydanie wizy, lub
• wystąpienie do właściwego konsula o przyznanie kolejnej wizy krajowej. Będzie się to jednak najpewniej wiązało się z koniecznością wyjazdu z Polski i bliżej nieokreślonym czasem oczekiwania na przyznanie wspomnianej wizy.

Wiza do Polski – tranzytowa wiza lotniskowa

O wizę tę winni ubiegać się cudzoziemcy planujący wyłącznie tranzyt przez strefę międzynarodową lotniska znajdującego się w strefie Schengen i podróżujący na podstawie paszportu jednego z następujących państw: Afganistan, Armenia, Bangladesz, Demokratyczna Republika Konga, Egipt, Erytrea, Etiopia, Ghana, Iran, Irak, Kuba, Nigeria, Pakistan, Somalia, Sri Lanka.

Wiza do Polski – opłaty

Przyznanie wizy przez konsula

Wedle aktualnie obowiązujących stawek, opłata za przyjęcie i rozpatrzenie (jak również ponowne rozpatrzenie – w przypadku decyzji odmownej) wniosku o wydanie wizy Schengen oraz wizy krajowej wynosi 80 euro. Zwolnienie z opłaty dotyczy m.in. wniosków wizowych członków rodziny obywateli UE, małżonków obywateli Polski oraz w przypadku wiz dyplomatycznych. Przewidziano także obniżone stawki, np. dla małoletnich, ale także np. dla obywateli Białorusi (stanowiący największą grupę korzystającą z wiz krajowych).

W toku prac legislacyjnych znajduje się obecnie projekt rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat konsularnych. Opłata za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wydanie wizy krajowej wynosić ma wedle nowych zasad 135 euro. Identyczna opłata wiązać się będzie z przyjęciem i rozpatrzeniem ponownego wniosku w przypadku, gdy cudzoziemiec otrzyma decyzję odmowną. Jako uzasadnienie planowanej podwyżki autorzy projektu wskazują na:

• konieczność dostosowania stawki za wydanie wizy krajowej do stawek obowiązujących w innych krajach strefy Schengen,
• zniechęcenie cudzoziemców poszukujących taniego sposobu na pozyskanie tytułu do przemieszczania się na terytorium Unii Europejskiej w celach i na okres inny, niż deklarowane,
• zniechęcenie cudzoziemców chcących uniknąć – częstokroć długotrwałej – procedury ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy w Polsce.

Przedłużenie wizy Schengen lub wizy krajowej przez wojewodę

Opłata wynosi 30 euro. Wpłaty należy dokonywać w walucie polskiej, w przeliczeniu równowartości EUR/PLN według średniego kursu ogłoszonego przez Europejski Bank Centralny dla tej waluty w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień złożenia wniosku o przedłużenie wizy.

Jesteś pracodawcą i rozważasz zatrudnienie cudzoziemca? Nie wiesz, czy należy wystąpić z wnioskiem o zezwolenie na pracę, czy o zezwolenie na pobyt czasowy? Skontaktuj się z nami. Nasi specjaliści udzielą odpowiedzi na te i inne pytania. Pomożemy Ci w prawidłowym złożeniu wniosku i sprawnym przeprowadzeniu procedury uzyskania zezwolenia oraz kompleksowej obsłudze cudzoziemców.