Zezwolenie na pracę dla cudzoziemca stanowi podstawowy „instrument” zalegalizowania pracy cudzoziemca wykonywanej na rzecz podmiotu z siedzibą na terenie RP, w przypadku, gdy:
- Posiada on obywatelstwo spoza Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Konfederacji Szwajcarskiej (dalej: „UE”)
- Nie jest on mocą odrębnych przepisów zwolniony z konieczności posiadania zezwolenia na pracę (np. w przypadku studenta lub absolwenta polskiej uczelni wyższej w trybie stacjonarnym lub też posiadacza zezwolenia na pobyt stały)
- Nie jest on obywatelem Ukrainy (obywateli tych krajów obejmują bowiem aktualnie odrębne przepisy zawarte przede wszystkim w tzw. specustawie ukraińskiej)
- Nie jest on obywatelem Białorusi, Armenii, Gruzji lub Mołdawii (pracodawcy chcący powierzyć pracę obywatelom tych krajów mogą bowiem skorzystać z odrębnej, uproszczonej procedury przeprowadzanej w powiatowym urzędzie pracy)
Zezwolenie na pracę dla cudzoziemca – zezwolenie typu A i B
W praktyce to właśnie z tymi typami zezwoleń na pracę mamy do czynienia najczęściej. Dotyczą one sytuacji, gdy pracodawca, którego siedziba, miejsce zamieszkania lub oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Polski i chce on zatrudnić cudzoziemca spoza UE. Obydwa rodzaje zezwoleń wydawane są na maksymalny okres 3 lat, przy czym zezwolenie na pracę typu B – w przypadku, gdy osoba prawna zatrudnia ponad 25 osób – może być wydane na maksymalny okres 5 lat.
Co do zasady, okres oczekiwania na wydanie wszystkich typów zezwoleń wynosi 30 dni, a w przypadkach szczególnie skomplikowanych – 2 miesiące. W praktyce, w wielu urzędach wojewódzkich okresy te bywają zwykle znacznie przekraczane i czas oczekiwania wynosi niekiedy nawet 3-4 miesiące (dotyczy to zwłaszcza zezwoleń na pracę typu A). Fakt ten pracodawca musi wziąć pod uwagę w swoim biznesplanie.
Wymogiem formalnym uzyskania zezwolenia typu A jest to, aby:
- wysokość miesięcznego wynagrodzenia przewidzianego dla cudzoziemca nie była niższa, niż kwota aktualnie obowiązującego minimalnego wynagrodzenia za pracę;
- wysokość miesięcznego wynagrodzenia przewidzianego dla cudzoziemca nie była niższa, niż wynagrodzenie innych pracowników (w tym: obywateli Polski), wykonujących pracę na porównywalnym stanowisku lub porównywalnego rodzaju;
- pracodawca uzyskał – o ile odrębne przepisy nie zwalniają go z tego obowiązku – tzw. informację starosty
Zezwolenie na pracę typu B dotyczy z kolei cudzoziemca, który:
- ma pełnić funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców;
- ma pełnić funkcję w zarządzie osoby prawnej będącej spółką kapitałową w organizacji;
- ma prowadzić sprawy spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz albo prokurent, jeśli w okresie kolejnych 12 miesięcy pełnił tę funkcję przez ponad 6 miesięcy.
Warunkami, które muszą zostać spełnione w przypadku powierzenia pracy cudzoziemcowi w roli członka zarządu, komplementariusza lub prokurenta jest to, aby firma:
- osiągnęła w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku, dochód nie niższy niż 12-krotność aktualnego w dniu złożenia wniosku przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwie, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego oraz zatrudniała na czas nieokreślony i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej roku poprzedzającego złożenie wniosku co najmniej dwóch pracowników, którzy nie podlegają obowiązkowi posiadania zezwolenia na pracę, lub
- wykazała posiadanie środków lub prowadziła działania pozwalające na spełnienie w przyszłości warunków określonych powyżej, w szczególności przez prowadzenie działalności przyczyniającej się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy.
Pracodawca winien zachować szczególną staranność w przypadku powołania cudzoziemca do zarządu spółki lub udzielenia mu prokury. W zależności od tego czy cudzoziemiec:
- przebywa w tym celu w Polsce, czy nie,
- zawarł czy też nie, umowę o pracę z pracodawcą (w tym: czy umowa ta dotyczy wykonywania funkcji zarządczej/prokurenta czy też także innych zadań),
wówczas pracodawca:
- może być zwolniony z obowiązku wystąpienia o wydanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca lub
- zobowiązany jest wystąpić o wydanie zezwolenia na pracę typu A, lub
- zobowiązany jest wystąpić o wydanie zezwolenia na pracę typu A oraz typu B łącznie
Zezwolenie na pracę dla cudzoziemca – zmiana warunków wykonywania pracy to obowiązek wystąpienia o nowe zezwolenie
Zezwolenie na pracę dotyczy konkretnego cudzoziemca wykonującego pracę na rzecz konkretnego pracodawcy. Powierzenie pracy innej osobie nawet na identycznych warunkach, tj. analogicznym stanowisku, w takim samym wymiarze czasu pracy i za identycznym wynagrodzeniem, wymaga uprzedniego wystąpienia przez pracodawcę z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę dla tej konkretnej osoby.
Obowiązek pozyskania przez pracodawcę zezwolenia na pracę dla cudzoziemca zaistnieje także w przypadku zmiany warunków zatrudnienia danego cudzoziemca pracującego na podstawie zezwolenia na pracę, tj.:
- zmiany zajmowanego stanowiska lub rodzaju wykonywanej pracy (o ile zmiana nie dotyczy jedynie samej nazwy stanowiska, przy identycznym zakresie obowiązków);
- zmiany wynagrodzenia „w dół”, czyli obniżki wynagrodzenia;
- zmiany wymiaru czasu pracy (chyba że zwiększeniu wymiaru etatu towarzyszy równoczesna proporcjonalna podwyżka wynagrodzenia);
- zmiany rodzaju umowy, na podstawie której cudzoziemiec świadczy pracę (za wyjątkiem przejścia z umowy cywilnoprawnej na umowę o pracę).
[wg stanu prawnego na: 10 marca 2025]
Jeśli zainteresował Cię powyższy wpis i chcesz wiedzieć więcej na poruszony w nim temat zapraszamy do współpracy z nami. Specjaliści z naszego działu Global Mobility & HR są do Twojej dyspozycji, skontaktuj się już dzisiaj i daj sobie pomóc. Legalizujemy pobyt i pracę cudzoziemców, oferujemy wsparcie prawne działów HR.