Wraz z odwołaniem stanu zagrożenia epidemicznego, które przewidywane jest na 1 lipca 2023 r., pojawiają się istotne zmiany dotyczące legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce. W naszym poprzednim artykule omówiliśmy już konsekwencje odwołania stanu zagrożenia epidemicznego dla pracodawców. Dziś skupimy się na aspektach prawnych związanych z pobytami cudzoziemców w Polsce i jakie konsekwencje wynikną z odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.
Legalny pobyt cudzoziemców na terenie RP po zakończeniu epidemii
Obecnie obowiązująca ustawa covidowa zawiesza termin do złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, pobyt stały i zezwoleń na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego. Jednakże po odwołaniu tego stanu, termin ten zostanie przedłużony do 30 dnia następującego po dniu odwołania tego stanu, czyli do 31 lipca 2023 r. Cudzoziemcy, których wnioski zostaną złożone w tym przedłużonym okresie, będą mogli uznawać swój pobyt za legalny do 31 lipca 2023 r., o ile wniosek zostanie złożony w tym terminie.
Warto również zauważyć, że w okresie odwołania stanu zagrożenia epidemicznego cudzoziemcy, którzy przebywali na terenie Polski na podstawie wizy Schengen, wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen lub dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen, mogli legalnie przebywać i pracować. Oczywiście, warunkiem było spełnienie przepisów prawa Unii Europejskiej, które uprawniały do pobytu na terytorium Polski. Jednakże dla tych osób zakończy się legalny pobyt w Polsce wraz z upływem 31 lipca 2023 r.
Podobne zasady dotyczą również osób, których karty pobytu wygasły w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Termin ważności tych kart zostanie przedłużony do 31 lipca 2023 r., co oznacza, że po tej dacie pobyt cudzoziemców nie będzie już uznawany za legalny na podstawie tych dokumentów.
Legalna praca na terenie RP dla cudzoziemców po odwołaniu epidemii
W przypadku cudzoziemców, których zezwolenia na pracę wygasły w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego, termin ważności tych zezwoleń zostanie przedłużony do 31 lipca 2023 r. Ważne jest jednak, aby wniosek o przedłużenie ważności zezwolenia na pracę został złożony nie później niż w ostatnim dniu okresu ważności przedłużonego zezwolenia na mocy ustawy covidowej.
Warto również zauważyć, że jeżeli w okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii upłynął okres wykonywania pracy wskazany w oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, to do 31 lipca 2023 r. cudzoziemiec może nadal wykonywać pracę bez zezwolenia, a okresu pracy przysługującego na ten czas nie zalicza się do limitów okresów, w których praca na oświadczeniu jest możliwa.
Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego, wszystkie konsekwencje
Planowane zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego od 1 lipca 2023 r. niesie za sobą szereg konsekwencji dla pracodawców i pracowników. Oto kilka istotnych zmian:
- Badania profilaktyczne: Ważność wszystkich badań profilaktycznych pracownika, które upłynęły w trakcie pandemii, wygaśnie po 180 dniach od dnia zakończenia stanu zagrożenia epidemicznego.
- Urlopy wypoczynkowe: Po zniesieniu stanu zagrożenia epidemicznego pracodawca nie będzie mógł udzielić pracownikowi niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego w terminie przez niego wyznaczonym i bez uwzględnienia planu urlopów.
- Badania okresowe BHP: Termin na przeprowadzenie badań okresowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, który upłynął w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub 30 dni od dnia jego odwołania, wydłuża się do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.
- Szkolenia wstępne BHP: Szkolenia wstępne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, których termin przypadał w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub 30 dni od dnia jego odwołania, będzie można przeprowadzić w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.
- Ważność zezwoleń na pracę cudzoziemców: Okres ważności zezwoleń na pracę cudzoziemców, których zezwolenia pobytowe wygasły w czasie pandemii, zostaje przedłużony do 30 dni po zakończeniu stanu zagrożenia epidemicznego.
- Odprawy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę: Wraz ze zniesieniem stanu zagrożenia epidemicznego przestanie obowiązywać ograniczenie co do wysokości odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego wypłacanego w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.
Przedłużenie legalnego pobytu obywateli Ukrainy
Ważną informacją dla obywateli Ukrainy jest fakt, że Prezydent podpisał ustawę nowelizującą przepisy tzw. specustawy. Zgodnie z nowelizacją, legalny pobyt obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski od 24 lutego 2022 r., jak i tych, których pobyt w Polsce był legalny przed tą datą na podstawie ruchu bezwizowego, wiz krajowych, wiz Schengen, zezwoleń na pobyt czasowy, zostaje przedłużony do dnia 4 marca 2024 r.
Ustawa oczekuje na ogłoszenie w Dzienniku Ustaw i ma wejść w życie po 14 dniach od jej ogłoszenia.
Podsumowanie
Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego ma istotne konsekwencje dla legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce. Po odwołaniu tego stanu terminy ważności dokumentów legalizacyjnych zostaną przedłużone, ale istnieją określone terminy, w których należy złożyć wnioski o przedłużenie ważności zezwoleń na pobyt i zezwoleń na pracę. Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego przyniesie również zmiany dotyczące badań profilaktycznych, urlopów wypoczynkowych, badań okresowych BHP, szkoleń wstępnych BHP oraz odpraw w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. Obywatele Ukrainy mogą liczyć na przedłużenie legalnego pobytu do 2024 roku. Ważne jest, aby cudzoziemcy byli świadomi tych zmian i podejmowali odpowiednie kroki w celu zalegalizowania swojego pobytu lub pracy w Polsce.