Zaświadczenie A1

Zaświadczenie A1
Karolina Gradowska-Kania

Karolina Gradowska-Kania

Adwokat / Szefowa działu Mobility & HR

Zaświadczenie A1 odgrywa kluczową rolę dla osób przenoszących się zawodowo w obrębie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego czy Szwajcarii.

Jest to oficjalne potwierdzenie, że dana osoba podlega regulacjom związanym z zabezpieczeniem społecznym (obejmującym ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne) w określonym kraju członkowskim.

Zaświadczenie A1 ma moc wiążącą dla instytucji zabezpieczenia społecznego kraju, w którym praca jest realizowana. W praktyce oznacza to, że jest uznawane przez odpowiedniki ZUS lub odpowiednie ministerstwa zajmujące się zabezpieczeniem społecznym w danym kraju.

Wielu pracowników pragnących podjąć pracę poza granicami Polski, ale w ramach UE, często zastanawia się nad znaczeniem i koniecznością posiadania tego dokumentu. Ważne jest zrozumienie jego istotności, gdyż brak zaświadczenia A1 może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych. W naszym artykule staramy się przybliżyć jego znaczenie oraz odpowiedzieć na najczęściej pojawiające się pytania.

Zaświadczenie A1

Zaświadczenie A1. Zasada dotycząca ubezpieczenia społecznego pracownika

Zgodnie z obowiązującą zasadą, pracownik może podlegać tylko jednemu prawodawstwu w zakresie ubezpieczenia społecznego. Dlatego co do zasady powinien podlegać ubezpieczeniu społecznemu w państwie świadczenia pracy. Jednocześnie ustawodawca dopuszcza możliwość odprowadzania składek z tego tytułu w Polsce w czasie tymczasowego wykonywania pracy za granicą, niezależnie od okresu delegowania pracownika. Jak to zrobić?

Wydanie zaświadczenia A1 w związku z delegowaniem pracowników za granicę

Dokumentem potrzebnym pracownikowi, który reguluje kwestie ubezpieczenia społecznego, jest zaświadczenie A1. Do jego uzyskania muszą być spełnione m.in. następujące przesłanki:

  • praca za granicą musi być wykonywana w imieniu przedsiębiorstwa delegującego i na jego rzecz (chodzi o stosunek zwierzchnictwa pomiędzy delegującym a pracownikiem kto go zatrudnia, wypłaca wynagrodzenie),
  • pracodawca, który deleguje pracownika, ma obowiązek prowadzić działalność w Polsce,
  • pracownik nie może być wysłany w związku z zastępowaniem innego pracownika delegowanego.

Wniosek o wydanie zaświadczenia A1 może złożyć pracodawca delegujący, a w przypadkach wskazanych w rozporządzeniu sam pracownik delegowany. Wniosek składa się na specjalnym formularzu.

W przypadku obywatela EOG lub Szwajcarii, w określonych w ustawie sytuacjach, do wniosku należy dołączyć informację o legalności zamieszkania obywatela. ZUS każdorazowo rozpatruje spełnienie przesłanek warunkujących wydanie zaświadczenia A1.

W przypadku, gdy nie zostaną spełnione przesłanki warunkujące uzyskanie zaświadczenia A1, pracodawca ma obowiązek zgłosić pracownika do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego w państwie, do którego został oddelegowany do wykonywania tymczasowo pracy.

Potrzebujesz pomocy w zdobyciu zaświadczenia A1?

Obawiasz się, że ominiesz ważny szczegół lub nie wszystkie kwestie związane z delegowaniem pracowników za granicę są dla Ciebie zrozumiałe?

Masz do dyspozycji nasz zespół ekspertów.

Szczegółowo i w przystępny sposób wyjaśnią Ci krok po kroku zapisy prawne i zadbają, aby cała procedura uzyskania niezbędnych dokumentów i zaświadczeń przebiegła sprawnie i bezstresowo.

Cel i charakter zaświadczenia A1 dla pracownika delegowanego za granicą

Głównym celem zaświadczenia A1 jest potwierdzenie, że pracownik delegowany podlega ubezpieczeniu społecznemu w państwie, które wydało ten dokument. Ważność takiego dokumentu zależy od legalności zamieszkania osoby, której dotyczy, niezależnie od obywatelstwa. Pracownikom delegowanym do pracy w innym kraju zaświadczenie A1 wydaje ZUS kraju wysyłającego. Zaświadczenie to potwierdza, że osoba oddelegowana do pracy za granicą:

  • jest ubezpieczona,
  • odprowadza składki z tego tytułu – pracownik oddelegowany w tym zakresie podlega prawu krajowemu,
  • nie ma obowiązku odprowadzania składek w państwie, do którego została delegowana.

Zaświadczenie A1 wydane w jednym państwie członkowskim ma moc wiążącą dla instytucji oraz służb zatrudnienia w innym państwie członkowskim. Obowiązuje do momentu, kiedy nie zostanie wycofane lub uznane za nieważne. Zatem pracownik dysponujący ważnym zaświadczeniem A1 nie może podlegać ustawodawstwu innego państwa członkowskiego bez wycofania z obrotu prawnego lub unieważnienia tego zaświadczenia.

Pracownik delegowany do pracy za granicą może skorzystać ze świadczeń zdrowotnych w państwie, w którym wykonuje tymczasowo pracę. Podstawą korzystania z opieki medycznej jest posiadanie karty EKUZ. O jej wydanie może wystąpić pracownik delegowany lub jego pracodawca do oddziału NFZ właściwym dla miejsca zamieszkania pracownika.

Zaświadczenie A1 - prawnik

Procedura uzyskania zaświadczenia A1

Wniosek o wydanie zaświadczenia A1 można złożyć:

Korzystając z opcji elektronicznej, po zalogowaniu się do systemu, należy postępować zgodnie z instrukcjami dostępnymi na stronie. Wypełniony wniosek należy przesłać, klikając w odpowiedni klawisz. Ostatni krok to podpisanie wniosku za pomocą:

  • kwalifikowanego podpisu elektronicznego,
  • profilu zaufanego,
  • podpisu osobistego (e-dowodu).

Zaświadczenie wydawane jest:

  • niezwłocznie – jeśli wniosek nie zawiera braków, a ZUS dysponuje wszystkimi koniecznymi informacjami,
  • w ciągu miesiąca od złożenia wniosku – gdy wystąpi konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego,
  • w ciągu dwóch miesięcy od złożenia wniosku – w przypadku skomplikowanych spraw.

Może być ono wydane w formie elektronicznej, jeśli taka opcja zostanie wybrana podczas procedury składania wniosku. Wtedy ZUS przyśle powiadomienie o terminie odbioru mailem lub smsem. Odmowa wydania formularza A1 przyjmuje formę decyzji. Wtedy wnioskodawcy przysługuje prawo odwołania się do sądu.

Delegowanie pracowników za granicę – podsumowanie

Możliwość swobodnego przepływu osób między granicami państw oraz coraz większa elastyczność rynku pracy dają ogromne możliwości zawodowe, oraz sprzyjają rozwojowi pracowników. Ze względu na doniosłość skutków, jakie wiążą się z delegowaniem pracowników do pracy za granicą, ustawodawca dostrzegł konieczność ujednolicenia kluczowych kwestii z tym związanych, by zagwarantować bezpieczeństwo trwania stosunku pracy.

Jesteś pracodawcą i rozważasz zatrudnienie cudzoziemca? Nie wiesz, czy należy wystąpić z wnioskiem o zezwolenie na pracę, czy o zezwolenie na pobyt czasowySkontaktuj się z nami. Nasi specjaliści udzielą odpowiedzi na te i inne pytania. Pomożemy Ci w prawidłowym złożeniu wniosku i sprawnym przeprowadzeniu procedury uzyskania zezwolenia oraz kompleksowej obsłudze cudzoziemców.

Wyróżniony ekspert

Karolina Gradowska-Kania

Karolina Gradowska-Kania

Adwokat / Szefowa działu Mobility & HR