Obywatelstwo polskie – jak wygląda procedura jego uzyskania?

Na przestrzeni ostatnich kilku lat widać wśród cudzoziemców wyraźny wzrost zainteresowania nabyciem polskiego obywatelstwa. Niewątpliwie ma to związek z umocnieniem znaczenia polskiej gospodarki na mapie świata i Europy.

Istnieje kilka sposobów na to, aby stać się polskim obywatelem. Uzyskać obywatelstwo polskie można z mocy prawa, poprzez nadanie, uznanie za obywatela lub przywrócenie obywatelstwa polskiego.

Obywatelstwo polskie – spis treści

• Uzyskanie obywatelstwa polskiego z mocy prawa
• Obywatelstwo polskie w drodze nadania
• Uznanie za obywatela polskiego
• Przywrócenie obywatelstwa polskiego
• Obywatelstwo polskie w pytaniach i odpowiedziach

Uzyskanie obywatelstwa polskiego z mocy prawa

Nabyć obywatelstwo z mocy prawa mogą wyłącznie osoby małoletnie, tj. takie, które nie ukończyły jeszcze 18 roku życia lub zawarły małżeństwo przed osiągnięciem pełnoletności. Wyróżnia się tutaj dwie sytuacje.

Pierwsza to tzw. „zasada prawa krwi”. Polega ona na tym, że dziecko nabywa obywatelstwo o ile jedno z rodziców posiada obywatelstwo polskie w momencie jego urodzenia. Druga nazywana jest „zasadą prawa ziemi”.

W myśl tej zasady obywatelstwo otrzymuje dziecko urodzone w Polsce, którego rodzice są nieznani, nie mają żadnego obywatelstwa lub jest ono nieokreślone. Analogiczne rozwiązanie stosuje się w wypadku małoletniego znalezionego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego rodzice są nieznani.

Ponadto małoletni cudzoziemiec przysposobiony (adoptowany) w sposób pełny przed ukończeniem 16 roku życia przez obywateli polskich również uzyskuje obywatelstwo z dniem urodzenia.

Obywatelstwo polskie w drodze nadania

Nadanie obywatelstwa to najczęściej wybierana przez cudzoziemców droga, aby zostać polskim obywatelem. Obywatelstwo nadaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Czyni to na wniosek cudzoziemca lub jego przedstawicieli ustawowych (np. rodziców), jeżeli jest małoletni. Wniosek składa się na urzędowym formularzu, dostępnym m.in. na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.

We wniosku należy wskazać m.in.:

• dane cudzoziemca,
• adres zamieszkania,
• informacje o rodzicach (jeśli posiadali obywatelstwo polskie),
• źródła dochodu,
• stopień znajomości języka polskiego,
• osiągnięcia zawodowe.

Do wniosku cudzoziemiec załącza wszelkie dokumenty potwierdzające prawdziwość wskazanych w jego treści danych. Mogą to być umowy o pracę, dyplomy ukończenia studiów, certyfikat językowy i inne poświadczające związek z Polską. Należy również załączyć kserokopie:

• zezwolenia na pobyt czasowy lub stały w Polsce,
• karty pobytu,
• paszportu.

Wszelkie kserokopie muszą być potwierdzone przez notariusza za zgodność z oryginałem.

Do wniosku załącza się ponadto akt urodzenia i ewentualnie akt małżeństwa cudzoziemca wydane przez polski urząd stanu cywilnego. W praktyce wymóg ten nastręcza cudzoziemcom najwięcej trudności.

W tym wypadku nie wystarczą bowiem akty zagraniczne przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego. Aby uzyskać polski akt stanu cywilnego należy wpierw dokonać jego transkrypcji, tj. wpisu zagranicznego aktu urodzenia lub małżeństwa do polskich ksiąg stanu cywilnego.

Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego składa się za pośrednictwem właściwego wojewody lub konsula. Można to zrobić osobiście lub korespondencyjnie. Prezydent, po rozpatrzeniu wniosku, nadaje obywatelstwo polskie lub odmawia jego nadania.

Nie jest tutaj związany żadnymi terminami dotyczącymi rozpatrzenia wniosku. W praktyce okres oczekiwania na wydanie decyzji co do obywatelstwa wynosi od jednego do nawet trzech lat. Od decyzji Prezydenta nie przysługuje odwołanie.

Uznanie za obywatela polskiego

Kwestię uznania za obywatela polskiego reguluje ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 roku o obywatelstwie polskim. Zgodnie z art. 30 ust. 1 tej ustawy za obywatela polskiego uznaje się:

1. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, który posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego,
2. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, który:
   1. pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim lub
   2. nie posiada żadnego obywatelstwa,
3. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z posiadaniem statusu uchodźcy nadanego w Rzeczypospolitej Polskiej,
4. małoletniego cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, którego jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie,
5. małoletniego cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawa stałego pobytu, którego co najmniej jednemu z rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie, a drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie,
6. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 10 lat, który spełnia łącznie następujące warunki:
   1. posiada zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej lub prawo stałego pobytu,
   2. posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego,
7. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od roku na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem lub posiadaną Kartą Polaka.

Wniosek o uznanie za obywatela polskiego składa się do wojewody właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Dokumenty, jakie należy złożyć, zależą od okoliczności dotyczących danego cudzoziemca.

Przywrócenie obywatelstwa polskiego

Ostatnia procedura dotyczy osób, które utraciły obywatelstwo polskie przed  1 stycznia 1999 roku. Polega na złożeniu odpowiedniego wniosku przez cudzoziemca do Ministra Spraw Wewnętrznych. We wniosku cudzoziemiec powinien  zawrzeć podstawowe informacje dotyczące jego danych osobowych oraz adres zamieszkania, adres ostatniego miejsca pobytu w Polsce przed utratą obywatelstwa, a także oświadczenie o posiadaniu takowego w przeszłości.

Do wniosku należy załączyć wszelkie dokumenty, które potwierdzają okoliczności wskazane we wniosku. W szczególności cudzoziemiec powinien udokumentować przyczyny i okoliczności utraty obywatelstwa.

Decyzja w sprawie przywrócenia obywatelstwa powinna zostać wydana niezwłocznie. W przeciwieństwie do decyzji Prezydenta w sprawie nadania obywatelstwa można się od niej odwołać w terminie 14 dni.

Zgodnie z ustawą przywrócenie obywatelstwa nie dotyczy osób, które mogą stanowić zagrożenie dla państwa polskiego, oraz które w czasie II wojny światowej działały na szkodę Polski.

Nasza kancelaria oferuje kompleksową pomoc cudzoziemcom w zakresie uzyskania obywatelstwa polskiego. Po zapoznaniu się z sytuacją danego cudzoziemca dokonujemy wyboru odpowiedniego sposobu uzyskania obywatelstwa, a następnie przygotowujemy właściwe dokumenty. Zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami.

Obywatelstwo polskie w pytaniach i odpowiedziach